Cách tính điểm thi lớp 12 ở bang NSW, Úc - Phần 2

Phần 2: ATAR – Nên hiểu như thế nào?

(Link phần 1: HSC và NESA https://huongttrinh.blogspot.com.au/2017/12/thi-lop-12-o-nsw-nen-hieu-nhu-nao.html)

Ở phần trước mình đã giới thiệu về kì thi HSC và cách tính điểm tốt nghiệp cho các bạn học phổ thông tại bang NSW, Úc. Tuy nhiên, điểm thi HSC mà NESA thông báo ra chỉ để giải quyết việc các bạn tốt nghiệp lớp 12 với điểm số cao hay thấp. Nếu xác định học Đại học, còn 1 câu chuyện khác các bạn và phụ huynh cần quan tâm tới hơn, đó là ATAR (Australian Tertiary Admission Rank) – “điểm” vào Đại học và vai trò của UAC (University Admission Centre) – tạm gọi là Trung tâm tuyển sinh Đại học, nơi chịu trách nhiệm tính và thông báo “điểm” ATAR (sẽ thông báo lúc 9h sáng sau hôm có điểm tốt nghiệp HSC), phối hợp với các trường Đại học để gửi thông báo nhận học (offer) cho các bạn. Các trường Đại học ở Úc dùng con số ATAR để quyết định “điểm sàn” các ngành. Với các ngành đặc thù khác như Y, Nghệ thuật, các bạn có thể phải thi thêm UMAT (IQ), dự phỏng vấn, đi audition ca hát trình diễn thử, hay nộp portfolio những bản thiết kế của mình.

Để thuận tiện, mình có thể gọi ATAR là “điểm”, nhưng cần làm rõ rằng thực ra ATAR KHÔNG PHẢI LÀ ĐIỂM (mark), ATAR là THỨ HẠNG (rank). Nếu một bạn được ATAR 97, có nghĩa là bạn ấy lọt vào top 3% dẫn đầu của bang, nghĩa là nếu cả bang có 100 bạn, thì bạn ấy xếp thứ 3. ATAR cao nhất là 99.95 (mỗi năm có khoảng 45-50 bạn được điểm này), thấp nhất là 0, UAC chỉ thông báo khi ATAR = 30 trở lên, mỗi mức ATAR cách nhau 0.05 (99.95, 99.90, 99.85, v.v.). Các bạn được ATAR 99.90 trở lên sẽ tự động nhận được học bổng AUD 10,000/năm học cho bất kì ngành học nào tại USyd và UNSW.

Vậy ATAR được tính như nào?

Nếu như NESA cố gắng giải bài toán chênh lệch điểm thi trong trường giữa các trường và so sánh khả năng của khóa (cohort) năm nay với cohort trước, UAC đảm bảo việc các môn học sẽ được coi trọng như nhau để không bạn nào bị bất lợi do toàn học Văn-Thể-Mỹ chẳng hạn.

Thực ra điểm tốt nghiệp các bạn học sinh nhận được từ NESA (90, 85, 82, v.v.) đều đã trải qua 1 quá trình điều chỉnh lại, gọi là aligned mark (cho điểm bài thi HSC chung với toàn bang) và moderated mark (cho điểm tổng kết trong trường). Do đề thi năm đấy có thể dễ hơn, có thể khó hơn, nên điểm thật cho bài thi của các bạn (raw mark) sẽ được điều chỉnh lại để thể hiện đúng khả năng của các bạn so với yêu cầu môn học. Ví dụ như với Toán 4u (Extension 2), điểm thông báo ra thì trung bình các bạn được khoảng 92% thì điểm trung bình thật (raw mark) sẽ là tầm 75%.

UAC sẽ lấy điểm raw này (75%) từ bên NESA cho từng môn và thực hiện việc điều chỉnh điểm với từng môn, gọi là quá trình “scaling”. Scaling dựa trên điểm raw của học sinh, điểm trung bình (average) và độ lệch chuẩn (standard deviation), qua đó xác định thứ hạng của bạn so với cả cohort. Ví dụ, điểm trung bình cho môn English Advanced là 81, nếu bạn được 80, có nghĩa bạn xếp ở nửa dưới, vậy percentile (xếp hạng theo %) của bạn có thể là 48 49, dù bạn thi được 80 điểm. Sau khi có được percentile từng môn, UAC sẽ lấy percentile tổng của 2 units Anh văn và 8 units tốt nhất trong các môn còn lại để ra được 1 tổng percentile cho 10 units (gọi là aggregate percentile). Từ percentile tổng này sẽ tính ra ATAR, ví dụ có 50 bạn được tổng percentile 10 units (=5 môn, mỗi môn từ 0-100, tổng percentile dao động từ khoảng 0-500) là 480 – 490 lọt top 0.05% đầu bang thì ATAR của 50 bạn này sẽ là 99.95. 

Vậy câu chuyện rút ra ở đây là: điểm số không quan trọng, quan trọng là thứ hạng của mình so với các bạn cùng lứa.

Dù ATAR là việc đảm bảo các môn học được coi trọng như nhau nhưng vẫn có những câu chuyện được truyền tai về việc học môn này sẽ được scale tốt hơn môn khác. Scale tốt hơn ở đây có nghĩa là cùng 1 số điểm 85 cho 2 môn học, nếu học môn Lý thì percentile (xếp hạng) có thể scale lên tới 93, còn 85 điểm cho môn Kịch (Drama) thì percentile có thể scale xuống 84. Có những “quy luật bất thành văn” mà phụ huynh và các bạn nên biết như sau:

1. Các môn nâng cao luôn scale tốt hơn các môn bình thường. Ví dụ Toán 4u scale nhiều hơn Toán 2u, English Advanced scale tốt hơn English Standard. Vì thế nếu bạn có khả năng, nên chọn học các môn nâng cao.

2. Các môn Toán và Khoa học tự nhiên phần lớn scale tốt hơn các môn Xã hội. Tuy nhiên, sẽ không có sự khác biệt khi bạn được điểm cao, ví dụ thứ hạng nếu được 95% môn Hóa không khác nhiều so với 95% môn Họa. 

3. Với các môn Khoa học, Lý và Hóa scale tốt hơn Sinh.

4. Với các môn Xã hội, Kinh tế (Economics) scale tốt hơn Kinh doanh (Business Studies) hay Luật (Legal Studies). Sử hiện đại (Modern History) scale tốt hơn Sử cổ đại (Ancient History).

5. Với các môn Ngoại ngữ, cấp độ Trung cấp (Continuers) scale tốt hơn cấp độ Sơ cấp (Beginners).

Vậy chọn môn như thế nào để có thể được ATAR cao nhất và được lợi từ scaling?

Thực ra lời khuyên của thầy cô và kể cả những bạn khóa trước đã học qua lớp 12 rồi đều nói rằng, đừng quan tâm tới scaling. Hãy học môn nào mình thích nhất và có khả năng nhất vì sẽ phải học môn đó trong 2 năm, không thích thì không thể học tốt, thi tốt điểm cao được. Sau đó cần thực tế đôi chút, nhất là với các bạn học sinh quốc tế mới sang. Khả năng tiếng Anh của các bạn quốc tế sẽ rất khó để viết văn hay như các bạn bản xứ, khi các bạn bản xứ phân tích bức tranh được 5 6 trang giấy mà mình chỉ viết được 2 trang thì hầu như là điểm mình sẽ không thể cao bằng được. Cuối cùng hãy nghĩ về nghề nghiệp mình muốn làm sau này sẽ phải học bằng Đại học nào, từ đó kiểm tra yêu cầu đầu vào cho bằng đó. Chú ý tới minimum ATAR và yêu cầu về môn học cụ thể (nếu có). Có 3 mức độ yêu cầu: prerequisite (bắt buộc thi HSC phải có môn đó), assumed knowledge (mặc định đã học HSC môn này rồi), recommended knowledge (khuyến khích học sinh thi HSC môn này). Nếu ngành học đó ở Đại học có những yêu cầu về kiến thức như này thì bạn nên chọn học môn đó cho HSC, vì nếu không học khi lên Đại học sẽ khó theo được. Ví dụ nếu xác định học Engineering (Kĩ sư) thì bạn nên học ít nhất Toán 2u để biết làm tích phân đạo hàm và 1 môn khoa học trong Lý Hóa Sinh tùy vào phân ngành Kĩ sư bạn muốn theo.

Sau tất cả thì ATAR cũng chỉ là 1 con số để quyết định việc có thể vào được Đại học hay không. Chắc chắn, các bạn nên cố gắng tối đa có thể, vì ATAR cao sẽ mang đến rất nhiều ích lợi. Và nếu ATAR có không cao như mong muốn, thì cũng còn rất nhiều những lựa chọn khác sau lớp 12 để các bạn tiếp tục việc học và có 1 cái nghề cho mình.